رکنی به نام ماشین آلات در صنعت بسته بندی

آمارها نشان می دهد نقش فن آوری در تعیین وضعیت تولیدکنندگان در بازار و افزایش امکانات رقابتی ایشان بسیار زیاد بوده و هست. فن آوری های جدید اثر زیادی در کاهش هزینه تمام شده محصولات داشته و دارند و این برای خریداران اهمیت زیادی دارد.

از این گذشته فن آوری های مربوط به بسته بندی وقتی در قالب ماشین آلات و تجهیزات بسته بندی تعریف می شوند از تفاوت های زیادی نسبت به سایر ماشین آلات صنعتی برخوردار هستند.

ماشین آلات بسته بندی به دلیل آن که با محصول نهایی سروکار دارند باید با سلیقه بازار هماهنگ باشند. این موضوع هم برای سازندگان ماشین آلات بسته بندی خوشایند و هم می تواند دردسرساز باشد. خوشایند است زیرا تغییرات در سلیقه های بازار می تواند بقای صنعت ماشین سازی و حفظ مشتریان را تضمین کند. یک تولید کننده ممکن است به دلیل تنوع نیازهای بازار به طور متوسط هر سال درخواست یک ماشین جدید را به ماشین سازی خود ارائه دهد. ضمن آنکه صنعت بسته بندی جزء صنایع بالادست نیست و بسیاری از سرمایه گذاران نوپا نیز تمایل به آن دارند همچنین به دلیل سفارشی بودن اغلب ماشین آلات بسته بندی، فرصت برای تجربه های جدید و یا تنوع کیفیت در آن فراهم است.

اما این خصوصیات برای ماشین سازان بی حوصله که به دنبال یک محل درآمد مستمر اما کم دردسر هستند مناسب نیست. زیرا فن آوری صنعت بسته بندی به دلیل تبعیت از بازار که مدام درحال تغییر است چندان میانه ای با سری سازی ندارند. یعنی ماشین ساز بسته بندی اگر به دنبال آن باشد که یک ماشین را ده سال متمادی تولید کند و از کنار آن به ثروت انبوه هم برسد به سر منزل مقصود نخواهد رسید.

البته در ایران هر کاری ممکن است! ممکن است بعضی ماشین سازان هم بگویند ما از فلان دستگاه ها ده ها یا صدها ساخته ایم و پول خوبی هم در آورده ایم. گاهی در بعضی بخش های صنعت فاصله با نقطه استاندارد آن قدر زیاد است که جمع کثیری از تولیدکنندگان در داخل آن جای می گیرند. حال اگر یک ماشین ساز یا ماشین فروش با یک پیشنهاد خوب و با صرفه بتواند این فاصله تاریخی را پرکند و همه کارخانه های آن بخش از صنعت را به فن آوری روز مجهز کند ممکن است تا چند سال سرش شلوغ باشد و مشغول پاسخگویی به انبوه مشتریان شود. اما این وضعیت به زودی پایان می پذیرد. بعضی ماشین سازان داخل با کپی کردن یک ماشین موفق خارجی تا چندین سال از بازار داخلی سود می برند.

در واقع تغییر استانداردها بر پایه معیارهای کیفیت تعریف می شوند. معیارهای کیفیت نیز رابطه مستقیم با نیازهای جامعه مصرف دارند. در صنعت بسته بندی معیارهای کیفی به سرعت در حال تغییر هستند و دامنه این تغییرات به ماشین آلات نیز می رسد. گاهی نیازهای جامعه مصرف صرفا تابع مد است و ممکن است به زودی تغییر کند و گاهی ارتباط مستقیم با چالش های جدی جامعه چون سلامتی دارد. معمولا استاندارد های مربوط به سلامتی برگشت پذیر نیستند و صنعت باید خود را با آن ها منطبق کند.

چشم ماشین ساز باید به دنبال استانداردها باشد. ماشین سازان حتی باید استانداردها را پیش از تصویب آن ردیابی کرده و آینده خود را بر اساس آن تنظیم کنند. این کار سرعت فن آوری را در کشور بالا برده و خود به خود کپی کاری را به حاشیه می راند.

از نظر کارشناسان استاندارد در کشورهای دیگر، ایران از نظر استاندارد نویسی کشوری سخت گیر است. پس این موضوع می تواند به نفع فن آوری در ایران تمام شود به شرطی که همان ردیابی استاندارد توسط ماشین سازان انجام شود.

اما از سوی دیگر انتخاب صحیح ماشین توسط خریداران در سرنوشت ماشین سازان بسته بندی تأثیر زیادی دارد.

تنوع تجهیزات بسته بندی از نظر سرعت، ابعاد، فن آوری، عمر مفید و قیمت، گزینه های زیادی را پیش روی جویندگان تجهیزات بسته بندی قرار می دهد. گاهی یک انتخاب اشتباه می تواند اعتبار سازنده ماشین را هم زیر سئوال ببرد. بعضی از خریداران با ارائه اطلاعات غلط درباره ظرفیت تولید یا موارد مورد استفاده در دستگاه، ماشین ساز را به سمتی اشتباه راهنمایی می کنند و ممکن است نتیجه کار رضایتبخش نشود. بنا بر اعتقاد انستیتو سازندگان ماشین آلات بسته بندی ویژگی ماشین آلات بسته بندی سفارشی بودن آنهاست. پس اگر خود سفارش غلط باشد تکلیف آن چه براساس سفارش ساخته شده روشن است. بسیاری از ماشین سازان با تجربه هنگام گرفتن سفارش و یا حتی گفت و گوهای مقدماتی با خریداران ناچار هستند حین مذاکرات به کشف واقعیات بپردازند تا نیاز حقیقی خریدار را از بین گفته های وی دریابند؛ زیرا بسیاری از خریداران نمی توانند نیازهای خود و آنچه در ذهن دارند را بازگو نمایند.

از آن پیچیده تر این است که بسیاری از مصرف کنندگان ماشین آلات بسته بندی از پیامدها و نکات جانبی سفارشات خود اطلاع ندارند. برای مثال رسیدن به یک ظرفیت خاص نیازمند تعویض بعضی تجهیزات جانبی (مثلا کمپرسور هوا) است. به طور کلی افزایش سرعت باعث تغییرات زیادی در ماشین آلات می شود. زیرا بسیاری از فرآیندهای کلیدی مانند خشک شدن، پاک شدن، پختن، تغییر شکل و ... ارتباط مستقیم با فاکتور زمان دارند و تغییر سرعت باعث تغییرات اساسی (گاهی تکنولوژیک) در ایستگاه های کلیدی دستگاه می شود و نمی توان با یک جدول ضرب معمولی قیمت ماشین را به تناسب سرعت آن محاسبه کرد.

مرجع و بورس ماشین آلات بسته بندی

این ویژگی قابل توجه به ما حکم می کند که ماشین آلات بسته بندی را به عنوان یکی از ارکان این صنعت در نظر بگیریم و برای آن سرفصلی جدا باز کنیم. به همین دلیل است که در میان انبوه رشته های کاری گوناگون در صنعت ماشین سازی در جهان، سازندگان ماشین آلات بسته بندی دارای تشکل های تفکیک شده هستند. ایالات متحده، هند، انگلیس و استرالیا به طور فعال این تفکیک را انجام داده و تشکل های ماشین سازان بسته بندی آنها معروف هستند.

آن چه ذکر شده در واقع نشانه ای از قدرشناسی در کنار احساس مسئولیت دست اندرکاران بسته بندی است که با وجود ناملایمات در صحنه اقتصاد کشور هنوز چهره خود را با سیلی سرخ نگه می دارند تا بگویند ما هنوز نفس می کشیم و از میدان به در نمی رویم.

ماشین سازی سپهرحمید سازنده ماشین آلات بسته بندی (شرینک پک و استرچ پالت)

www.sepehrhamid.com

منبع: ماهنامه صنع بسته بندی